CÜMLEDE ANLAM

1. ÖZNEL YARGI : Kisiden kisiye degisen, dogru ve- ya yanlis oldugu kanitlanamayan yargilardir.
Örnek : En güzel renk mavidir.

2. NESNEL YARGI : Dogrulugu veya yanlisligi kisi-den kisiye degismeyen ve kanitlanabilir bir özellik tasi-yan yargilardir.
Örnek : Sanatçinin iki siir kitabi çikti.

3. DEGERLENDIRME : Bir sanat eserinin, sanatçinin veya herhangi bir durumun iyi ya da kötü yönlerini orta-ya koymaktir.
Not 1 : Degerlendirmeler, kimi zaman öznel, kimi zaman nesnel olabilir.
Örnek : Sairin siirleri insani derinden etkiliyor. ( Öznel )
Romanda kisiler gerçek yasamdan alinmis. ( Nes-
nel )
Not 2 : Bir seyin oldugu gibi anlatilmasi, o sey üzerinde yorum yapilmamasi degerlendirme degildir.
Örnek : Uzun boyluydu.(Yorum yok-Degerlendirme yok.)

4. NEDEN ( SEBEP ) - SONUÇ : Bir eylemin hangi gerekçeyle veya hangi nedenden dolayi yapilmasidir. Bunu bulmak için yükleme "niçin" sorusu sorulur.
Örnek : Konustugu için siniftan atildi.

5. KOSULA BAGLILIK : Bir eylemin veya bir duru-mun gerçeklesebilmesi için önceden olmasi gereken bas-ka bir durumun varligina "kosula baglilik" denir.
Örnek : Kitabi vermek üzere aldi.

6. MECAZLI ANLATIM : Mecaz anlamli kelimelerin kullanildigi cümlelerle yapilan anlatimdir.
Örnek : Karsi daglar asirlardir uyuyor.

7. KARSILASTIRMA : Bir düsünceyi ya da kavrami daha anlasilir hâle getirmek için onu, baska bir düsünce veya kavramla herhangi bir yönden, benzer ya da farkli yönden kiyaslamadir.
Örnek : Hakan, Murat kadar çaliskandir.

8. DOLAYLI - DÜZ ANLATIM : Cümle içinde bas- kasina ait bir sözü, cümleyi söyleyenin, kendi söyleyisine göre degistirerek aktarmasidir.
Örnek : Kardesim bana "Kitap okuyacagim." dedi. ( Söz degistirilmedigi için düz bir anlatimdir. )
Kardesim bana ders çalisacagini söyledi. ( Söz de- gistirildigi için dolayli anlatimdir. )

9. TANIMLAMA : Bir seyin ne oldugunu anlatan ve "Bu nedir?" sorusuna cevap verebilen cümlelerdir.
Örnek : Isimleri etkileyen sözcüklere sifat denir.

10. ÜSLÛP : Bir sanatçiya özgü duyus, görüs, anlayis, anlatis özelligiyle, teknik, renk, güçlendirme ve söyleyis tarzidir.
Örnek : Sanatçi, hikâyesinde deyimleri çok kullanmis.

11. ÖNYARGI : Bir olay veya kisiyle ilgili degisik se- beplerden dolayi önceden edinilen olumlu veya olumsuz yargilardir.
Örnek : Bu kitap çiktiginda çok tutulacak.
12. IHTIMAL ( OLASILIK ) : Bir olayin veya herhangi bir seyin görünüse göre olacagini sanma.
Örnek : Bugün yagmur yagabilir.

13. VARSAYIM : Bir durumun sonucunun ne oldugunu bilmeden onu kendimize göre bir sonuca baglamaktir.
Örnek : Diyelim ki bu olay gerçek degil.

14. ÖNERI : Bir konuda eksik görülen herhangi bir seyin nasil giderilebilecegine dair teklif getirmektir.
Örnek : Sabahleyin ders çalisirsa daha iyi olur.

15. ELESTIRI : Bir insani, bir eseri, bir konuyu dogru ve yanlis yanlarini bulup göstermek için incelemektir.
Örnek : Yazar, tek boyutlu kisiler olusturmus.

16. CÜMLE OLUSTURMA : Bunda dikkat edilecek husus "yüklem" dir. Kuralli cümlelerde yüklem sonda olacagindan yüklem olabilecek ifadeyi veya kelimeyi numarali ifadelerden seçip digerlerini de anlamli ve mantikli bir siralamaya sokabiliriz.

17. VECIZE : Bir duyguyu, bir düsünceyi kisa ve öz bir sekilde anlatan, kim tarafindan söylendigi bilinen güzel sözlerdir.
Örnek : Olmaya devlet cihanda bir nefes sihhat gibi.
Kanûnî Sultan Süleyman

18. ATASÖZLERI : Kim tarafindan söylendigi bilinme-yen, az kelimeyle anlatilmis ve halka mâl olmus kisa, sade, özlü sözlerdir. Örnek : Su testisi su yolunda kirilir.