Nemlilik, Yağış ve Yoğunlaşma

Atmosfer içerisinde bulunan su buharına nem denir. Higrometre ile ölçülür, gr/m³ olarak ifade edilir.

Ø       Aslında her havada nem bulunur. Dünyanın nemlilik ve yağışının en az olduğu yerler Kutuplar ve Çöllerdir. Havada nem oluşabilmesi için buharlaşma gereklidir. Yani güneş ışınları dik ve dike yakın gelmeli. Bundan dolayı dünyanın en nemli yerleri Ekvator civarı, en nemsiz yerleri ise Kutuplardır.

^Ø         Kutuplarda buharlaşma çok az olduğu için yağış oluşma olasılığı da o kadar azdır. Havadaki nemin yağışa dönüşebilmesi için havanın soğuması gerekir. Kutuplar soğuma şartını yerine getiriyor fakat buharlaşma çok az olduğu için fazla nem olmadığından yağışta olmuyor. 

^Ø         Çöller ise çok sıcak olduğundan ve yıllık sıcaklığı hep fazla olduğundan  yağış oluşması için gerekli olan soğuma şartını yerine getirmez.

Buharlaşmayı etkileyen 5 faktör vardır:

Sıcaklık: Sıcaklık arttıkça buharlaşma artar.

Hava Basıncı: Basıncın  yükselmesi buharlaşma oranını azaltır.

Havadaki Nemlilik Miktarı: Havanın bağıl nem oranı düşükse buharlaşma fazla olurken, bağıl nem oranı yüksek ise buharlaşma oranı azalır.

Rüzgar Etkisi: Rüzgarın şiddetli estiği yer ve zamanlarda buharlaşma fazla olur.

Buharlaşma Yüzeyi: Buharlaşma yüzeyinin geniş olması buharlaşma miktarını arttırır.

·         Havadaki nemlilik ile ilgili çok iyi bilinmesi gereken üç tanım var;

1.       Mutlak (mevcut) Nem: Havada bulunan nem miktarıdır ve havadaki nemi tam olarak bu ifade eder, gerisi hikaye. “gr” cinsinden ifade edilir. Her havada mutlak nem vardır. Genel olarak mutlak nemin artması buharlaşmaya bağlıdır. Havadaki mutlak nemin azalması ise sadece yağış ile olur.

2.       Maksimum Nem (doyuran nem): Bir hava kütlesinin belli bir sıcaklıkta en fazla taşıyabileceği nem miktarıdır. “gr” cinsinden ifade edilir. Sıcaklık arttıkça Max nem artar. Yani hava ısındıkça havanın nem taşıma kapasitesi artar. Örnek: 15ºC sıcaklıktaki bir hava kütlesi 10.5 gr nem taşıyabilir. Yani 10.6 gr mutlak nem olursa bu hava kütlesi yağışa geçer. Bardağı taşıran son damla mutlak nemin max nemi geçmesidir.

3.       Bağıl (Nisbi, Oransal) Nem: Havadaki mutlak nemin yine o havanın taşıyabileceği nem miktarına (max nem) oranıdır. “%” olarak ifade edilir. Örneğin 20ºC lik bir hava kütlesi en fazla 14.4 gr nem taşıyabiliyor ama havada 7.2 gr nem var, bu durumda havanın Bağıl Nemi %50 dir. Örnek: Bir hava kütlesinde 5 gr nem var ve o hava kütlesi   20 gr nem taşıyabiliyor. Bu durumda bağıl nem %25tir. Aynı havanın nem açığı ise %75tir. Eğer hava soğur ise bağıl nem artar, çünkü havanın nem taşıma kapasitesi (max nem) azalır ve aynı Mutlak Nem % olarak daha fazla oranda bir nemmiş gibi ifade edilir.

Sıcaklık arttıkça mutlak nem artar.

Sıcaklık arttıkça bağıl nem azalır.

Sıcaklık arttıkça maksimum nem artar.

Mutlak nem arttıkça bağıl nem artar.

Yükseklere çıkıldıkça, denizden uzaklaştıkça, gündüzden geceye gidildiğinde, yazdan kışa geçildiğinde, ormanlık bir alandan açık bir alana geçildiğinde Mutlak Nem azalır.

YOĞUNLAŞMA

Yoğunlaşama; yer ve sıcaklık özelliklerine göre ikiye ayrılır:

1. Yer Durumuna Göre:

a. Yükseklerde yoğunlaşanlar: Yağmur, kar, dolu.

b. Yeryüzünde yoğunlaşanlar: Çiğ, kırağı, kırç.

2. Sıcaklık Durumuna Göre:

a. 0ºC altında yoğunlaşanlar: Kar, kırağı, kırç, dolu.

b. 0ºC nin üstünde yoğunlaşanlar: Yağmur, bulut, çiğ ve sis’tir.

Not: Herhangi bir hava kütlesi sıcak bir yerden soğuk ve serin bir yere giderse yoğunlaşır ve ilk etapta sis oluşur. Bu sis yağmura da dönüşebilir.